Makale

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA YARGILAMAYA İLİŞKİN ESASLAR

1. GÖREVLİ MAHKEME

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, yargılama konusunda yeni düzenlemeler getirmiştir.

1.1. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'na Göre Görevli Mahkeme

5607 sayılı Kanun’un 17/2. maddesinde, genel kural olarak bu kanun kapsamına giren suçlar nedeniyle Asliye Ceza Mahkemesi görevli kılınmıştır. Ancak, yalnızca kaçakçılık suçlarıyla bağlantılı olarak resmî belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, görevli mahkemenin Ağır Ceza Mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle genel kural, Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevli olmasıdır. Birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi bulunan yerlerde, Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenen Asliye Ceza Mahkemeleri bu tür suçlara bakacaktır.

1.2. Kaçakçılık Suçunun Sahtecilik Suçu ile Birlikte İşlenmesi Halinde Görevli Mahkeme

5607 sayılı Kanun, kaçakçılık suçlarının başka suçlarla birlikte işlenmesi halinde aynı iddianame ile dava açılmasına olanak tanımaktadır. Bu durumda aynı mahkemede tek bir davaya konu edilebilir. 5607 sayılı Kanun’un 17/2. maddesinde, resmî belgede sahtecilik suçunun kaçakçılık suçu ile birlikte işlenmesi durumunda, Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevli olduğu açıkça belirtilmiştir. Resmî evrakta sahtecilik suçunun yargılama yeri zaten Ağır Ceza Mahkemesi olduğu için, kaçakçılık suçu ile birlikte işlendiğinde de Ağır Ceza Mahkemesi görevli olacaktır.

1.3. Kaçakçılık Suçunun Devletin Güvenliği Aleyhine İşlenmesi Halinde Görevli Mahkeme

5607 sayılı Kanun’un 4/7. maddesine göre, kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın:

• Devletin siyasi, iktisadi veya askeri güvenliğini bozacak,
• Çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek

nitelikte olması halinde, daha ağır bir suç oluşmadığı takdirde, verilecek hapis cezası 10 yıldan az olamaz.

Bu nedenle, eylemin niteliği ve gerektirdiği ceza süresi itibarıyla görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi olacaktır.

2. DAVAYA KATILMA

5607 sayılı Kanun’un 18. maddesine göre, bu kanunda tanımlanan suçlar dolayısıyla açılan davalarda, mahkeme iddianamenin bir örneğini ilgili gümrük idaresine göndermekle yükümlüdür. Başvuru üzerine, ilgili gümrük idaresi davaya katılan olarak kabul edilir. Katılma kararı verilmesi halinde, gümrük idaresi Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki tüm hakları kullanabilir.

3. TEKERRÜR

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 58. maddesi, tekerrür hükümlerini düzenlemektedir.

Önceden işlenen bir suçtan dolayı verilen hükmün kesinleşmesinden sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır.

• 5 yıldan fazla hapis cezası alınmışsa, cezanın infazından itibaren 5 yıl geçtikten sonra işlenen suçlar tekerrüre girmez.
• 5 yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası alınmışsa, cezanın infazından itibaren 3 yıl geçtikten sonra işlenen suçlar tekerrüre girmez.

Bu genel hükümler, kaçakçılık suçları için de geçerlidir.

4. SUÇA İŞTİRAK

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 37. maddesine göre, suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişiler fail olarak sorumlu olur.

• Azmettiren kişiler TCK’nın 38. maddesine göre sorumludur.
• Suça yardım edenler, 39. maddeye göre sorumludur.

5607 sayılı Kanun’da, suçun örgütlü şekilde veya toplu olarak işlenmesi ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmiştir.

5. SUÇA TEŞEBBÜS

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 35. maddesine göre, bir kişi işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp, elinde olmayan nedenlerle tamamlayamadığı takdirde teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.

5607 sayılı Kanun’un 3/21. maddesi uyarınca, 3. maddede tanımlanan suçlar teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile tamamlanmış gibi cezalandırılır. Bu hüküm doğrultusunda, kaçakçılık suçu teşebbüs aşamasında kalsa bile, tamamlanmış bir suç gibi cezalandırılacaktır.

6. ERTELEME, PARAYA ÇEVİRME VEYA HÜKMÜN AÇIKLANMASININ ERTELENMESİ

6.1. Erteleme

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 51. maddesine göre, işlenen suçtan dolayı 2 yıl veya daha az hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir.

6.2. Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesine göre, sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda 2 yıl veya daha az süreyle hapis veya adli para cezası verilmesi halinde, mahkeme hükmün açıklanmasını geri bırakabilir. Bu düzenleme, 5607 sayılı Kanun kapsamında işlenen suçlar için de geçerlidir.

6.3. Paraya Çevirme

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 50/1. maddesine göre, kısa süreli hapis cezası, suçlunun:

• Kişiliğine,
• Sosyal ve ekonomik durumuna,
• Yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa,
• Suçun işlenme şekline

göre adli para cezasına veya diğer tedbirlere çevrilebilir. 5607 sayılı Kanun'da hapis cezası verilmesi halinde, TCK'nin kısa süreli hapis cezasının paraya çevrilmesine ilişkin düzenlemesi geçerli olacaktır.